Merhabalar. Fırın fonksiyonları yazım an itibariyle 139 bin okunmaya ulaşmış bulunmakta... Ayrıca elektrikli tandır fırını ve diğer yazılarım da ilgi görünce bende taş fırın nasıl yakılır? Taş fırın çeşitleri nelerdir? diyerekten ayrı bir yazı yazmaya karar verdim. Öncelikle taş fırın nasıl yakılır? Ekmek yapmanın püf noktaları nelerdir o konulara değinmek istiyorum.
1. Öncelikle içinde toz vs herşeyi süpürülmüş olan taş fırınınızı kararan içi bembeyaz olana kadar çalı çırpı, fındık ceviz kabuğu, odun ile taşları kor gibi olana dek tutaştırıp yakın. Bilenler bilir fakat ben yinede ilk defa deneyecekler için söyleyeyim plastik, tezek, kimyasal boya vs artıkları fırında yakılmaz sadece odunsu materyal takılmalıdır.
2.Odunlarınız yandı bitti köz oldu, fırınınızın iç yüzeyi bembeyaz oldu işte o zaman uzun bir kürek tarzı sıyırıcı soba ile fırının iç kısmını tamamen közden temizleyin. Dilerseniz bu közü ayrı bir yere ayırıp patlıcan, biber közleyebilirsiniz.
3. Fırına biraz un serpin. Eğer un hemen kömür oluyorsa fırınınız çok kızmış demektir. Ekmek hemen atmayın yanar. Islak pamuklu bez bağlanılan bir soba ile tüm fırının içini silin. Bezi soğuk suya atıp iyice yıkayın. Tekrar un serpin eğer kömür oluyorsa yinee ıslak bezle silin. Fırın çok kızgın olduğu için merak etmeyin fırın ıslak kalmıyor. Bu işlem aslında tam ustalık işi gerekirse üçüncü defa silin ve her defasında bezi yıkayın.
4. Sonrasında kızmış fırına ekmekleri fırıncı küreği ile hızlıca aktarın. Kapağını kapatın. Yaklaşık bir saat sonra kontrol edin. Ekmekler şişmiş çatlamış olmalıdır.
5. Ekmekler pişip üzerleri açık renk kaldıysa fırının ağzında çalı çırpı yakın. Bu çok önemli ben daha bunu anlatan bir yer görmedim. Fırının tepesi küre şeklinde olduğu için ağzındaki ateş ekmeklerin üzerini kızartacaktır.
6. Üzerini kızaran ekmekleri fırından temiz bir bez üzerine alın üzerlerini yine bezle örtüp soğuyup çekmesini bekleyin. Açıkta kalırsa kurur, hava almazsa buharlaşıp hamur olur. Direkt sıcak sıcak ekmekleri kesmeyiniz yoksa hamur olur. Az soğunca tereyağı keyfi yapabilirsiniz 😄.
Gelelim taş fırın çeşitlerine 😃.. Yaşanılan yerin koşullarına göre çeşit çeşit taş fırın yapılmaktadır. Bunlardan başlıcaları;
1. Kümbet tipi klasik taş fırın:
Fırının alt çapı ölçüsünde diğer üst kısmı küçülerek kümbet şeklinde örülür. Yani fırının orta noktasından kenarına doğru yarıçap uzunluğu her noktasında eşit olur. Çok sık gördüğümüz bu fırın çeşidi yerleşik hayata çok önceden geçmiş, refah seviyesi daha yüksek toplumlarda daha çok görülür. Çünkü fırını ısıtmak için çok fazla oduna ihtiyaç vardır. Daha kalın dilimli ekmekler, pideler, börekler, çörekler, kuru pastalar için uygundur. Odun çok gider ama içinde fırını kızdırdıktan sonra birçok şeyi yapabilirsiniz. Fırının taban izolasyonu ev ekmeklerinin tabanlarının hamur kalmaması için çok önemlidir. Ya tuz ve cam ile ya da kalın ısı tuğlası tabakası ile taban izolasyonu yapılmalıdır.
2. Ortası Delik Saman Fırını:
Bu fırında fırın tabanı birinci fırın tipine göre daha incedir. Taban izolasyonu önemli değildir. Fırın ağzı kızıp ağarana kadar alt kısmı yakılır. Ortasındaki delikten çıkan ateş fırını ısıtır. Genellikle Orta Anadolu da bu fırın kullanılır. Yassı küçük çörekler ekmekler için daha uygundur. Daha kolay ısındığı için ekonomiktir.
3. Dağıstan Fırını: Lezgilerde ve tüm Dağıstan köylerinde bu şekilde yere yakın alt kısmında ateş yakılan üst kısmında düz yere yandan ateş u şeklinde kıvrılan bir fırın.
Ekmeği mutlaka yassı ve kabarmaması için delik delik yapmak gerekiyor. Zira ekmeğin piştiği yer çok yassı.
Isı yalıtımı çok gerektirmeyen bir fırın olduğu için fırının yapım maliyeti çok düşüktür.
Ayrıca normal fırınlara göre daha az odun çalı çırpı ile ekmeğinizi yapabiliyorsunuz. Ekmek kabarmadığı için çok lezzetli oluyor eğer deneme imkanınız varsa mutlaka tadına bakın aynı hamursuz ekmeği gibi oluyor.
Bu fırında her türlü işlekli, tatlı tuzlu dolgulu galette pişirebilirsiniz(işlekli tarifi için
4. Tandır Fırını: Türkiye, Orta Asya ülkeleri, Afganistan, Pakistan, Hindistan gibi birçok asya ülkesinde kullanan bu fırın tipinde özellikle pişirme şekli çok farklıdır. Ekmek, katıklı ekmek, etli katmer ya da somsa altı ıslatılıp fırın duvarına yapıştırılarak pişirilir.
Tandır içindeki çalı çırpı odun bitene ve duvarları ağarana kadar yakılır. Ekmeğin altı ıslatılır ve tercihen bir yastığa ters koyarak yapıştırılır.
Tandırda pişirilecek ekmek ortası çukur ve yassı olmalıdır.
Ama artık bazı yerlerde bu fırınlar doğalgazlı oluyor.
5. Seyyar Taş Fırın:
Birçok firma tarafından çok güzel görselli, taşınabilir taş fırınlar piyasaya sürüldü. Altı ardiye gibi boşluk bırakılıyor. Böylece odun vs depolayabilirsiniz deniyor. Eğer yaşadığınız yerde fırın yapan usta yoksa ve ben kendim yapamam diyorsanız sizin için kullanışlı olabilir. Fakat birçok eksi yönleri de var. İlk olarak bacası bu fırınların çok kısa fırın yanarken duman üzerinize geliyor. Baca gibi kokuyor kıyafetleriniz. İkincisi benim bu fırını kullanan birçok kişiden duyduğum fırının bazı bölgelerinde ekmekler geç pişiyor. Çünkü fırın tabanı izolasyonu iyi yapılmıyor böylece daha çok odun yakmak durumunda kalıyorsunuz. Altı ardiye olduğu için boş oluyor nasıl verimli bir izolasyon yapılabilinir ki? Bir diğer durum eğer siz çok ücra bir yerde yaşıyorsanız sizin ilk merkezine kadar getirilip size teslim ediliyor. İyi de il merkezinde kaç kişinin böyle fırını koyacak bahçesi var? Balkonda mı kullanacak insanlar? Kaç kiloluk fırını evine köyüne nasıl götürecek zaten şehir dışında yaşayan insanlar? Pizza fırınlarından hiç bahsetmiyorum bile onlar daha bir dandik oluyor. En kötü ihtimalle kendiniz şu Dağıstan fırınından yapın onda pizza pişirin daha iyi ve ekonomik.
Eklemek istedikleriniz ve sorularınız varsa aşağıya yazabilirsiniz 👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻.
.jpeg)
